Małże żyją długo. Analizy łuków przyrostowych skorupki małży z gatunkuArctica islandica wskazują, że należą one do najdłużej współcześnie żyjących zwierząt na świata. Osobnik, którego wiek obliczano, rozpoczął swój żywot w czasach „gdy wymarła polska szlachta” czyli za króla Olbrachta. Niestety, małż już nie pobije własnego rekordu, bo w trakcie badań uczeni rozerwali skorupki i uśmiercili biedaka. Niemniej jednak i tak rekord pozostał – 507 lat.

Historia liczenia daty „urodzin” Arctica islandica rozpoczęła się dobrych parę lat temu, gdy u wybrzeży Islandii wyłowiono małże o dużej liczbie łuków przyrostowych na skorupce. Dokładna analiza wykazała, że łuki te reprezentują roczne przyrosty skorupki małża, bardzo podobnie jak roczne przyrosty słojów drzew. Zabrano się więc do liczenia ileż to łuków, czyli lat, mają małże islandzkie. W 2006 roku wyliczono, że 405. Znaczyło to, że żyją od 1601 roku.

Arctica islandica (fot. Manfred Heyde CC-BY)

Ostatnimi czasy natomiast wrócono do obliczeń i okazało się, że łuków jest jeszcze więcej, bo 507 (Munro & Blier, 2012). Zatem uśmiercony małż żył od 1499 roku, czyli od czasów króla Jana Olbrachta. A. islandica doczekała się zatem miana Matuzalema pomiędzy zwierząt (Schoene et al., 2005). Takie małże to gratka dla paleoklimatologów, gdyż w łukach przyrostowych zachowały się proporcje składu izotopów stałych tlenu i węgla w wodzie, w której żył małż, stosownie do czasu ich powstania. A stąd już łatwa droga do analiz paleośrodowiskowych.

Przekrój poprzez skorupę małża. Widać linie przyrostu z zaznaczoną datą 1816. Zapis kończy się w 1868 r. Można sprawdzić (wg Schoene et al., 2005).

Zapis izotopowy odczytany z muszli A. islandica (wg Schoene et al., 2005).

Badania nad długowiecznością małży dostarczyły także treści o starzeniu sięorganizmów tkankowych, do których należysz też Ty Drogi Czytelniku. Możliwe, że znaleziono eliksir młodości i niebawem będziemy żyli po kilkaset lat, jak małże (genialna okazja do podniesienia wieku emerytalnego). Okazuje się bowiem, że źródłem długowieczności małży jest ich odporność na biologiczny proces utleniania lipidów. Mówiąc bezpośrednio, małże posiadają niski wskaźnik peroksydacji lipidów (PI). Im mniejsze PI tym dłużej żyją.

Źródła:
Munro, D. & Blier, P.U. 2012. The extreme longevity of Arctica islandica is associated with increased peroxidation resistance in mitochondrial membranes. Aging Cell, 11: 845-855.

Schoene, B. et al., 2005. Climate records from a bivalved Methuselah
(Arctica islandica, Mollusca; Iceland). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 228: 130-148.